ความเชื่อเกี่ยวกับหนังตะลุง
นอกจากจะถือว่าหนังตะลุงเป็นเรื่องบันเทิงใจอย่างมหรสพทั่ว ๆ ไปแล้ว ยังมีความเชื่อทาง 1. การปลูกโรงหนังตะลุง จะไม่หันหน้าไปทางทิศตะวันตก และทิศตะวันออก คือถือกันว่าถ้า หันไปทางทิศตะวันตกชื่อเสียงจะตก ถ้าหันไปทางทิศตะวันออกจะเป็นการแข่งกับแสงอาทิตย์ และพระจันทร์ ถือเป็นอัปมงคล หนังจะไม่ยอมเล่น แต่ปัจจุบันความเชื่อเช่นนี้เสื่อมคลายลงไปเป็นอันมาก 2. หยวกที่ใช้ปักตัวหนังมักจะเจาะแล้วฝังหมากฝังพลูไว้ข้างใน เพื่อป้องกันการถูกระทำทางไสยศาสตร์ และเพื่อผูกใจคนดู 3. หนังตะลุงแต่ละโรงมักจะมีหมอไสยศาสตร์ หมอไสยศาสตร์จะคอยทำพิธีเพื่อป้องกันการถูกกระทำต่าง ๆ โดยเฉพาะถ้าเป็นการประชันด้วยแล้วถือเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ 4. รูปหนังที่ถือว่าศักดิ์สิทธิ์ เช่น รูปฤาษี รูปพระอิศวรทรงโค รูปเทวดา หนังตะลุงจะต้องนับถืออย่างมั่นคง และรูปเหล่านี้มักจะทำจากหนังสัตว์ที่ตายอย่างพิสดาร เช่น ฟ้าผ่าตาย หนังเท้าของครูอาจารย์ บิดามารดา ส่วนรูปตัวตลกต่าง ๆ ก็มีเคล็ดว่า ให้ใช้ตัดหนังหุ้มอยัยวะเพศชายของคนตายแล้วมาปะติดตรงส่วนปากล่างของรูปเพื่อจะได้ช่วยให้ตลกและชวนขันยิ่งขึ้น 5. ก่อนออกเดินทางไปแสดง ณ ที่ไดก็ตาม คณะหนังจะต้องประโคมดนตรีขึ้นเป็นเพลงเดิน และเชิดเป็นการเอากฤษ์ และในขณะเดินทางไปนั้น ถ้าหากผ่านวัดหรือสถานทที่ศักดิ์สิทธิ์ต้องตีกลอง เพื่อเป็นการคารวะทุกแห่งไป |
ที่มา : มานิสา ปิยะสิงห์. 2539,46 |
6. เมื่อไปถึงบ้านงานแล้ว จะนำรูปหนังและเครื่องดนตรีขึ้นทางหน้าโรงเท่านั้น ส่วนนายหนังและลูกคู่ต้องขึ้นทางหลัง และก่อนขึ้นต้องเดินเวียนโรงหนังหนึ่งรอบ ถ้าโรงนั้นเคยมีคณะอื่นมาแสดงแล้ว จะต้องทำความสะอาดเสื่อหมอน และเปลี่ยนหยวก สำหรับปักรูปเสียใหม่ด้วย ทั้งนี้ก็เพื่อป้องกันการกระทำทางไสยศาสตร์นั้นเอง
7. ถ้าเป็นการแสดงในงานศพ ผู้แสดงจะต้องมีคาถาอาคม หรือความรู้ทางไสยศาสตร์เป็นอย่างดี ถ้าไม่เช่นนั้นอาจจะทำให้เสื่อมหรือเป็นอันตรายได้และเมื่อถึงวันเผาศพหนังจะต้องขนย้ายเครื่องที่แสดงลงมาไว้ข้างล่างให้หมด แล้วค่อยขนย้ายเข้ามาใหม่เมื่อเผาศพเสร็จแล้ว8. ถ้าเป็นงานแต่งงาน ต้องแสดงก่อนวันแต่งงาน หลังจากพิธีแต่งงานแล้วไม่นิยมแสดงเพราะถือว่าเป็นอัปมงคล 9. การผูกจอหนัง นายหนังจะต้องผูกเชือกเส้นกลางของขอบล่างหนึ่งเส้น ที่ลูกคู่เว้นไว้เพื่อเอาเคล็ดว่าเป็นการผูกใจคนดู 10. การวางรูปเพื่อเตรียมแสดงและการเก็บรูป รูปที่นำออกมาจากแผงถ้าเป็นรูปตัวตลกวาง ไว้ในที่ต่ำ ๆ ส่วนรูปศักดิ์สิทธิ์ เช่น เทวดา ฤาษี ต้องแขวนไว้เหนือระดับศีรษะ และเมื่อเก็บเข้าแผงจะตองจัดอย่างมีระเบียบ คือรูปไม่สำคัญวางไว้ข้างล่าง จัดรูปพระ รูปยักษ์ไว้คนละส่วนไม่ปะปนกัน รูปเทวดาและฤาษีจะต้องจัดไว้ข้างบนสุด รูปผู้หญิงจะสัมผัสกับรูปฤาษีไม่ได้อย่างเด็ดขาด นอกจากนั้นแผงที่ใช้เก็บรูปจะให้ใครข้ามไม่ได้เช่นเดียวกัน 11. ก่อนลงมือแสดงต้องมีพิธีเบิกโรง ถ้าเป็นงานมงคลเจ้าภาพต้องจัดหาขันหมากหนึ่งชุดมีหมากพลู 9 คำ เทียนหนึ่งเล่ม ถ้าเป็นงานอวมงคลให้เพิ่มเสื่อหนึ่งผืน หมอนหนึ่งใบ หม้อน้ำมนต์หนึ่งใบ ถ้าเป็นงานแก้บนใช้หมากพลู 9 คำ เทียน 9 เล่ม บางคณะเพิ่มดอกไม้ ข้าวสาร ด้ายดิบด้วย ส่วนเงินค่าเบิกโรงในแต่ละครั้งจะได้แก่ผู้หามแผงเก็บรูปหนัง (เงินค่าเบิกโรงแต่เดิมคิดเป็นเงิน 1.50 บาท ในปัจจุบันนี้คิดเป็นเงิน 12 บาท)
|
ที่มา : หนังตะลุง : อัจฉริยะลักษณ์การละเล่นแห่งเมืองใต้. 2544,8 |