อีกนัยหนึ่ง “สัมพุทธ” เป็นการใช้คำเพื่อบ่งชี้ชัดถึงความเป็นสัมมาสัมพุทธเจ้า ความหมายของคำว่า “พุทธะ” ในพระพุทธศาสนา ภาษาบาลี แปลว่า ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน หมายถึงบุคคลผู้ตรัสรู้แล้ว อรรถกถาในพระไตรปิฎก จำแนกความเป็นพุทธะไว้ ๓ จำพวก ได้แก่ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า คือบุคคลที่ตรัสรู้ด้วยตนเองและสอนให้ผู้อื่นรู้ตาม พระปัจเจกพุทธเจ้า คือบุคคลที่ตรัสรู้ด้วยตนเอง แต่มิได้สอนให้ผู้อื่นรู้ตาม และ อนุพุทธะ คือบุคคลที่ตรัสรู้เนื่องด้วยคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ไม่ว่าจะโดยทางตรงหรือทางอ้อม ผู้ที่ตรัสรู้ได้ด้วยเหตุนี้เรียกว่า พระสาวก
การฉลองพุทธชยันตีในประเทศไทย มิได้เริ่มจัดขึ้นเป็นครั้งแรกในปีนี้ หากเมื่อครั้งครบ ๒๕ พุทธศตวรรษ หรือกึ่งพุทธกาล ในปีพุทธศักราช ๒๕๐๐ ก็ได้จัดในมีการฉลองพุทธชยันตีไปครั้งหนึ่งแล้ว ในสมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม โดยใช้ชื่อเรียกอย่างเป็นทางการว่า “งานฉลอง ๒๕ พุทธศตวรรษ”
งานฉลองพุทธชยันตีเนื่องในโอกาสกึ่งพุทธศตวรรษ ยังมีอีกหลายประเทศที่นับถือพระพุทธศาสนาได้จัดงานฉลองในครั้งนั้นเช่นกัน เช่น ประเทศอินเดีย มีการจัดกิจกรรมฟื้นฟูพระพุทธศาสนา โดยมีชาวอินเดียราวสองแสนคนปฏิญาณตนเป็นชาวพุทธ สร้างสวนสาธารณะพุทธชยันตีเป็นอนุสารณการฉลองพุทธชยันตีที่กรุงนิวเดลี และ ฯพณฯ ชวาหระลาล เนห์รู นายกรัฐมนตรี ยังได้เชิญชวนให้ประเทศที่นับถือพระพุทธศาสนาทั่วโลกมาสร้างัดในดินแดนแห่งสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
นอกจากนี้ ประเทศศรีลังกา ซึ่งนับปีพุทธศักราชที่ ๑ ก่อนประเทศไทย ก็ได้จัดงานพุทธชยันตีฉลองกึ่งพุทธกาลในปี พ.ศ. ๒๔๙๑ หลังได้รับเอกราชจากอังกฤษ และประเทศพม่า ได้เป็นเจ้าภาพในการ “ฉัฏฐสังคีติ” หรือสังคายนาพระไตรปิฎกครั้งใหญ่ระดับนานาชาติและจัดพิมพ์ นับเป็นการสังคายนาพระไตรปิฎกครั้งที่ ๖ ของพม่า
การฉลองพุทธชยันตีอีกครั้งของประเทศไทย ในโอกาสครบ ๒,๖๐๐ ปี แห่งการตรัสรู้ของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในวันวิสาขบูชาปีนี้ เป็นงานใหญ่ของประเทศและงานสำคัญในพระพุทธศาสนา รัฐบาลโดยความร่วมมือของหลายหน่วยงาน เช่น มหาเถรสมาคม สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย หอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปัญโญ เป็นต้น ได้กำหนดจัดงานขึ้นโดยใช้ชื่องานว่า “งานฉลองพุทธชยันตี ๒๖๐๐ ปี แห่งการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า” ด้วยการจัดกิจกรรมทางพระพุทธศาสนาตลอดทั้งปี
