ผลิตภัณฑ์จากปาหนัน  :  คุณค่าทางศิลปะ

ที่มา : ใต้ หรอย มีลุย. 2547,196

              การที่มนุษย์เรารู้จักปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ  ทำให้เกิดความคิดในการประดิษฐ์วัตถุสิ่งของออกมาใช้ประโยชน์เพื่อสำหรับใช้ในชีวิตประจำวัน  ดังนั้นสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติจึงมีบทบาทมากในการกำหนดวัตถุดิบที่นำมาประดิษฐ์หัตถกรรมต่าง ๆ  ซึ่งวัตถุดิบที่ชาวภาคใต้รู้จักนำมาจักสานเป็นเครื่องใช้สอยประจำวัน  ได้แก่  กระจูด  คล้า  คลุ้ม ลิเพา  และใยตาล  นอกจากนี้ปาหนันก็เป็นพืชชนิดหนึ่งที่ในอดีตชุมชนมุสลิมตลอดชายฝั่งทะเลอันดามันและภาคใต้ตอนล่าง  นิยมนำมาสานเป็นเครื่องใช้สอยประจำวัน
             ปาหนันเป็นไม้พุ่มขนาดกลาง  ประเภทเดียวกับต้นเตยขึ้นอยู่ทั่วไปในภาคใต้  โดยเฉพาะพื้นที่ดินทรายและใกล้หนองน้ำ  ลำต้นจะเป็นกอใหญ่สูงประมาณ  4-5  เมตร  มีรากสูงเหมือนรากอากาศ ใบเหมือนใบสับปะรด  แต่ยาวใหญ่และหนา  มีหนามตามริมใบ  และท้องใบออกดอกที่ยอด  ลักษณะเหมือนใบหุ้ม  สีนวลขาว  ด้านในมีเกสรสีเหลืองกลิ่นหอมแรงในตอนเย็น  ออกดอกเป็นครั้งคราว

ที่มา : ใต้ หรอย มีลุย. 2547,197

ใบเตยปาหนันที่จะเลือกมาจักสานภาชนะจะต้องเลือกเป็นใบเพหลาด  (ไม่อ่อนและแก่จนเกินไป)  มีความยาวประมาณ  1  เมตร  ใช้มีดคม ๆ  เหลาหนามเตยที่ขอบและด้านหลังใบออกให้หมด  แล้วนำมาอังไฟให้ใบเตยอ่อนตัว  จะได้ไม่ฉีกขาดและหักได้ง่าย  ทำเส้นเตยตามขนาดที่ต้องการ  ใช้วัสดุขูดเส้นเตยเพื่อให้เกิดการคงรูปไม่ย่นหรือบิดเบี้ยว  มัดรวมกันแล้วนำไปแช่น้ำไว้  2-3  คืน  เพื่อให้เตยเปลี่ยนสีแล้วนำมาล้างน้ำให้สะอาดแล้วผึ่งไว้  1-2  แดด  แล้วนำมาขูดให้เรียบ  ถ้าต้องการให้มี ้สีสันก็นำมาย้อมสีทิ้งไว้  3-5  นาที  นำเส้นเตยที่ย้อมสีแล้วผึ่งแดดจนแห้งแล้วนำมาขูดให้เรียบอีกครั้งก่อนนำไปจักสานเป็นผลิตภัณฑ์  ลวดลายที่ใช้ส่วนมากเป็นลายเรขาคณิต  เช่น  ลายลูกแก้ว  ลานสอง  ลายสาม  เป็นต้น
             จากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีทำให้มีการใช้วัสดุอื่นมาแทน  หรือการนำลวดลายจากที่อื่นมาใช้ในหัตถกรรมของตน  ทำให้ความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของท้องถิ่นนั้นถูกเปลี่ยนไป  อย่างไรก็ตามคุณค่าทางศิลปะของผลิตภัณฑ์จากลำเจียกหรือปาหนันที่สวยงามยังหาดูได้หลายที่  กลุ่มสตรีบ้านร่าหมาด  หมู่ที่  2  บ้านร่าหมาด  ตำบลเกาะกลาง  อำเภอเกาะลันตา  จังหวัดกระบี่  รวมทั้งที่บ้านโต๊ะบัน  บ้านตุหุนและบ้านแหลมมะขาม  อำเภอสิเกา  และ  บ้านนาทะเล  ตำบลตะเสะ  กิ่งอำเภอสำราญ  จังหวัดตรัง  และที่ตำบล  กะลุวอเหนือ  อำเภอเมือง  จังหวัดนราธิวาส

 
<<< PREVIOUS       NEXT >>>