พระราชพิธีสมโภชขึ้นระวางช้างสำคัญ
พระราชพิธีสมโภชขึ้นระวางช้างสำคัญ เป็นพระราชพิธีที่พระมหากษัตริย์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ
ให้จัดขึ้นเพื่อรับการน้อมเกล้าฯ ถวายช้างสำคัญและสมโภชขึ้นระวางเป็นพระยาช้างต้น พระราชพิธีประกอบด้วย
พิธีถวายช้างสำคัญ พิธีจารึกชื่อช้างสำคัญลงในอ้อยแดงกระบวนแห่ช้างสำคัญเข้าสู่โรงพระราชพิธี
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานน้ำพระพุทธมนต์ด้วยพระมหาสังข์แด่ช้างสำคัญพระราชทานเครื่องคชาภรณ์
(เครื่องแต่งตัว) พราหมณ์อ่านฉันท์ดุษฎีสังเวยกล่อมช้าง ศิลปิน ขับไม้ ช้างสำคัญ อาบน้ำ ตักบาตร
เลี้ยงพระและเวียนเทียน ส่วนการพระราชพิธีสมโภชขึ้นระวางจะกำหนดกี่วันนั้นแล้วแต่ความเหมาะสม
ในรัชกาลปัจจุบันพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงฟื้นฟูพระราชประเพณีสมโภชขึ้นระวางช้างสำคัญ
ตามโบราณราชประเพณี คราวรับ “พระเศวตอดุลยเดชพาหนฯ” เป็นช้างเผือกเชือกแรก
ที่เสด็จมาสู่พระบารมี เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๒ คราวนั้นทรงให้จัดงาน ๒ วัน
หรือจะทำในโรงช้างต้นที่สร้างให้ช้างอยู่ประจำเป็นโรงพิธีสมโภชก็ได้
ปัจจุบันโรงช้างต้นในพระบรมมหาราชวังได้รื้อไปหมดแล้ว เหลือแต่โรงช้างต้น ๒ หลัง
ในพระราชวังดุสิต บริเวณทางเข้ารัฐสภา ซึ่งสร้างในรัชกาลที่ ๖ และรัชกาลที่ ๗
สำหรับเป็นที่อยู่ของพระเศวตวชิรพาหะและพระเศวตคชเดชน์ดิลก
รัชกาลปัจจุบันได้ทรงสร้างโรงช้างต้นขึ้นใหม่ในบริเวณพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน
สำหรับเป็นที่อยู่ของช้างสำคัญที่สมโภชขึ้นระวางแล้วส่วนโรงช้างเดิมกรมศิลปากร
ได้บูรณะและจัดทำเป็นพิพิธภัณฑ์ช้างต้นดังที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน