วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการวาดลวดลายจิตรกรรมบนเรือกอและ
ที่มา : ลำเรือแห่งเมืองนราฯ   http://www.marinerthai.com/sara/pics

วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการวาดลวดลายจิตรกรรมบนเรือกอและในปัจจุบันได้แก่
                                1.  แปรงทาสี
                                แปลงทาสีที่ใช้มีขนาดความกว้าง  1”,  2”,  3”,  4”  ฯลฯ  ใช้สำหรับทาสีรองพื้นเรือ 
ให้เป็นแถบสีต่าง ๆ  ตามต้องการ
                                2.  พู่กัน
                                พู่กันที่ใช้ในการวาดลวดลายจิตรกรรมบนเรือกอและจะใช้พู่กันแบน  ขนาดเบอร์  12, 14,
16, 18  ฯลฯ  สำหรับลากเส้นและระบายสี
                                3.  ดินสอ
                                ดินสอหรือชอล์คใช้สำหรับการร่างภาพ  โดยเฉพาะการร่างภาพบนส่วนประดับของเรือกอและ 
อันได้แก่  ใบหัวเรือ  (ดาวะปาลอ)  บางา  จาปิง  แนแบงเดะ  มูฆะ  ซางอ  และรอแย  เ พื่อนำไปฉลุลายตามที่ร่างภาพไว้
                                4.  ภาชนะใส่สี
                                ภาชนะสำหรับใส่สีที่จิตรกรวาดลวดลายบนเรือกอและใช้เป็นประจำคือ  กระป๋องนมที่เป็น
วัสดุเหลือใช้ที่ร้านกาแฟทิ้งแล้ว  นำมาทำความสะอาด  แล้วนำมาเป็นภาชนะใส่สีได้  ฝากระป๋องที่จับ  ซึ่งสะดวก
ในการถือในขณะปฏิบัติงานได้เป็นอย่างดี  จึงเป็นที่นิยมใช้กันทั่วไปในหมู่ช่างเขียน
                                5.  น้ำมันก๊าด
                                โดยปกติช่างเขียนจะซื้อน้ำมันก๊าด  แล้วเก็บไว้ในขวดลีละขวด  น้ำมันก๊าดมีสีฟ้ามีประโยชน์
ในการเป็นตัวผสมสี  (Binder)  นำมาผสมกับสีน้ำมันเพื่อให้สีน้ำมันที่จะใช้เหลงขึ้นเหมาะสำหรับการวาดลวดลาย
จิตรกรรมและช่างเขียนจะใช้น้ำมันก๊าดสำหรับล้างแปรง  และพู่กันที่ติดสี้น้ำมันให้สะอาดด้วย
                                6.  ผ้าเช็ดสี
                                จากการสังเกตพบว่า  ช่างเขียนลวดลายจิตรกรรมบนเรือกอและ  จะแต่งกายตามสบาย
แบบชาวบ้านทั่วไป  ไม่แปลกแยกและเลอะเทอะสกปรก  เหมือนศิลปินหรือจิตรกรใหม่ ๆ  วัสดุที่ทำให้การปฏิบัติงาน
คล่องตัวและสะอาด  คือ  ผ้าเช็ดสี  ที่จะใช้สำหรับการเช็ดพู่กันให้สะอาด  หลังจากล้างพูกันที่ติดสีน้ำมันกับน้ำมันก๊าดแล้ว
                                7.  จานสี
                                จานสีคือบริเวณที่ใช้ในการผสมสี  หากเป็นจิตรกรรุ่นใหม่จะใช้จานสีที่มีการออกแบบสะอาด
  สวยงามและทันสมัย  แต่สำหรับช่างเขียนลวดลายจิตรกรรมบนเรือกอและจะใช้ฝาจากกระป๋องสีน้ำมันเป็นที่ผสมสี  โดยที่ช่างเขียนไม่ได้ให้ความสำคัญมากนักกับจานสี  อาจเป็นเพราะในการระบายสีจิตรกรรมบนเรือกอและ 
ส่วนใหญ่เป็นการไล่น้ำหนักของสี  โดยระบายสีทับ  เมื่อสีพื้นแห้งแล้ว  ไม่มีการเกลี่ยสีเพื่อความกลมกลืน
ซึ่งจำเป็นต้องใช้จานสีเพื่อการผสมสี
                                8.  สีน้ำมันกระป๋อง
                                สีน้ำมันกระป๋อง  เป็นสีน้ำมันประเภทสีเคลือบสังเคราะห์  (Synthetic Enamel)  มีคุณสมบัติเป็น
สีเชื้อน้ำมัน  (Oil Base Color)  สามารถผสมกับน้ำมันและล้างออกด้วยน้ำมันได้สีน้ำมันกระป๋องมีคุณสมบัติพิเศษคือ
เมื่อระบายสี  สีชนิดนี้เมื่อแห้งแล้วจะลื่นเป็นมันวาวและจะเคลือบผิวของไม้ไว้ป้องกันไม่ให้เนื้อไม้โดนน้ำโดยตรง 
จึงเป็นการรักษาเนื้อไม้  ให้มีอายุการใช้งานนานขึ้น  ไม่ผุง่าย
                                สีน้ำมันที่ใช้ในการวาดลวดลายจิตรกรรมบนเรือกอและก่อนที่นำไปใช้ต้องผสมกับน้ำมันก๊าด
เล็กน้อยเพื่อให้สีน้ำมันเหลงขึ้น  เวลาลากสีจึงลื่นไม่ผิด  และเมื่อต้องการล้างสีออกจากปลายพู่กัน  จะต้องล้างด้วย
น้ำมันก๊าดเช่นกัน
                                สีน้ำมันกระป๋องมีจำหน่ายทั่วไปในท้องตลาด  ราคาตั้งแต่กระป๋องละ  90-170  บาท

 

ที่มา : ลำเรือแห่งเมืองนราฯ   http://www.marinerthai.com/sara/pics
     ที่มา :  วุฒิ วัฒนสิน.2542,34

สีน้ำมันที่ใช้ในการตกแต่งลวดลายจิตรกรรมบนเรือกอและ  โดยทั่วไปจะใช้สี  9  สี  ประกอบด้วย
สีกลุ่มที่  1              ได้แก่                                      สีขาว  (White)
                                                                                สีดำ  (Black)
สีกลุ่มที่  2              เป็นสีแท้  (Hue)  ได้แก่      สีเขียว  (Green)
                                                                                สีแดง  (Scarlet)
                                                                                สีเหลือง  (Yellow)
                                                                                สีน้ำเงิน  (Blue)
สีกลุ่มที่  3              เป็นสีแท้ในกลุ่มที่  2  ผสมกับสีขาว  (Tint)  ได้แก่
                                                                                สีเขียวอ่อน  (Pale Green)
                                                                                สีชมพู  (Pink)
                                                                                สีเหลืองอ่อน  (Pale Yellow)
                                                                                สีฟ้า  (Sky Blue)

                ขั้นตอนการวาดลวดลายจิตรกรรมบนเรือกอและ
                หลังจากที่ขั้นตอนในการต่อเรือกอและสำเร็จแล้ว  การอุดรอยรั่วของลำเรือ  ขัดแต่งผิวเนื้อไม้ให้เรียบ 
สวยงาม  ขั้นตอนต่อไปคือการวาดตกแต่งลวดลายจิตรกรรมบนเรือกอและ  ซึ่งถือว่าเป็นขั้นตอนที่สำคัญ 
และมีความหมายมากต่อการสร้างเอกลักษณ์ของเรือกอและเป็นขั้นตอนที่ต้องใช้ความสามารถความชำนาญและประณีต
ละเอียดอ่อนในเชิงจิตรกรรมที่สั่งสมประสบการณ์มาจากบรรพบุรุษ  โดยทั่วไปประกอบด้วย  3  ขั้นตอน  คือ
                1.  ขั้นการรองพื้นสี
                2.  ขั้นร่างภาพ
                3.  ขั้นระบายสีลวดลายจิตรกรรม

                1.  ขั้นการรองพื้นสี
                ขั้นการรองพื้นสีสำหรับเรือกอและ  ถือว่าเป็นการออกแบบสี  (Color Design)  ในขั้นตอนแรกแนวความคิด
ในการออกแบบสีซึ่งเป็นความชอบ  ความต้องการที่ทำสืบต่อกันมาจนเป็นวัฒนธรรมทางการออกแบบสีบนเรือกอและ 
พอสรุปได้ว่าช่างเขียนจะเน้นการใช้สีที่ตัดกนอย่างรุนแรง  (High Contrast)  ทั้งนี้เพราะมีความต้องการสีบนลำเรือกอและ
ดูฉูดฉาด  สะดุดตา  ขั้นตอนในการรองพื้นสีบนเรือกอและ  จะปฏิบัติเป็นลำดับ  ดังนี้

                กราบเรือด้านบน
                สีที่ใช้เป็นสีพื้นบนกราบเรือด้านบน  จะเป็นแถบสียาวตลอดรอบลำเรือ  จะเป็นแถบสีใหญ่ประมาณ  2  แถบ
และแถบสีเล็กประมาณ  7  แถบ  และสีที่ใช้สลับกัน  ส่วนมากจะเป็นสีที่ตัดกัน  และส่วนจะใช้สีแท้  (Hue)  ซึ่งเป็นส
ีในกลุ่มที่  2
                กราบเรือด้านล่าง
                สี่ที่ใช้เป็นสีพื้นบนกราบเรือด้านล่าง  จะเป็นสี่ที่เจ้าของเรือเป็นผู้กำหนด  ว่าต้องการสีอะไร  นอกจากบริเวณนี้แล้ว
  เจ้าของเรือจะให้เป็นเสรีภาพในการเลือกใช้สีของช่างเขียน  ส่วนมากนิยมสีแท้  (Hue)  สีในกลุ่มที่  2  อันได้แก่  สีเขียว
  สีแดง  น้ำเงิน  แต่ไม่นิยมใช้สีเหลือง
                ท้ายเรือ
                จะใช้แถบสีและสีพื้นเหมือนกับส่วยกราบเรือด้านบนและด้านล่าง
                ภายในลำเรือ
                สีรองพื้นภายในลำเรือนิยมใช้สีฟ้า  (Sky Blue)  เป็นส่วนมาก  รองลงมาคือสีเขียว  แต่ไม่นิยมใช้สีแดงเลย  ผู้วิจัยคิดว่าอาจจะเป็นเพราะสีแดงภายในลำเรือจะให้ความรู้สึกร้อนและไม่เป็นสุขเพราะส่วนใหญ่ชาวประมงใช้เรือกอและ
ออกทะเลในเวลากลางวันที่ร้อนระอุอยู่แล้ว

                ใบหัวเรือ  (ดาวะปางอ)
                การใช้สีรองพื้นบนใบหัวเรือจะใช้สีแท้  (Hue)  ซึ่งเป็นสีในกลุ่มที่  2  อันได้แก่  สีเขียว  สีแดง  สีน้ำเงิน 
โดยคำนึงว่าต้องเข้ากันได้กับสีของลำเรือด้วย
                จาปิง  บางา  และแนแบงเดะ
                การใช้สีรองพื้นบน  จาปิง  บางา  และแนแบงเดะ  ส่วนใหญ่จะต้องเป็นสีเดียวกัน  เพราะส่วนประดับ
เรือกอและส่วนนี้ติดต่อและทับกันจนดูเป็นชิ้นเดียวกัน  สีที่ใช้นิยมใช้สีแท้  Hue)  ซึ่งเป็นสีกลุ่มที่  2  อันได้แก่ 
สีเขียว  สีแดง  และสีน้ำเงิน
                ซางอ  และรอแย
                การใช้สีรองพื้นบน  ซางอ  และรอแย  นิยมใช้สีแท้  (Hue)  ซึ่งเป็นสีกลุ่มที่  2  อันได้แก่  สีเขียว  สีแดง  และสีน้ำเงิน
                * ข้อสังเกตในการลงสีรองพื้นในทุกส่วนจะต้องลงทั้งหมด  3  ชั้น
                2.  ขั้นการร่างภาพ
                ขั้นตอนการร่างภาพเป็นขั้นตอนแรกของการวาดลวดลายจิตรกรรมบนเรือกอและ  สถาบันทักษิณคดีศึกษา
  (2529 : 84)  กล่าวไว้ว่า  ส่วนใหญ่จิตรกรเป็นช่างพื้นบ้าน  ไม่เคยร่ำเรียนมาจากสถาบันศิลปะแห่งใดเลย  และที่น่าทึ่งคือ 
บางคนวาดลวดลาย  โดยไม่ต้องใช้ดินสอร่างแบบ  เริ่มต้นให้ปลายพู่กันป้ายสีวาดลวดลายให้พลิ้วไหว....  แสดงให้เห็นว่าช่างเขียนพื้นบ้านเหล่านี้มีความสามารถและความชำนาญเป็นอย่างยิ่ง  แต่ผู้วิจัยมีความคิดเห็นว่าการใช้
ปลายพู่กันป้ายสีวาดลวดลาย  โดยไม่ใช้ดินสอร่างก็เป็นการร่างภาพเช่นกัน  เพราะการร่างภาพในทางศิลปะ  สามารถ
ร่างภาพได้โดยใช้วัสดุอุปกรณ์หลายอย่าง  เช่น  ดินสอ  ชอล์ค  และสี  แต่วัสดุที่เคยชินใช้ในการร่างภาพ  คือ  ดินสอ
  เท่านั้น  ผู้วิจัยสังเกตเห็นการร่างภาพด้วยสีอ่อนบนลำเรือกอและ  บางครั้งก็มีการแก้ไข  ด้วยการใช้ผ้าเช็ดสีออกก็มี
                การร่างภาพบนเรือกอและจะปฏิบัติตามลำดับดังนี้
                บนลำเรือกอและ
                ใช้พู่กันร่างภาพลวดลายจิตรกรรมด้วนสีอ่อน  ตามลำดับดังนี้คือ  กราบเรือด้านบน  กราบเรือด้านล่าง 
บริเวณท้ายเรือ  และภายในลำเรือ

บนส่วนประดับของเรือกอและ
                ส่วนประกอบของเรือกอและอันได้แก่  ใบหัวเรือ  จาปิง  บางา  แนแบงเดะ  ซางอ  และรอแย 
จะมีวิธีการร่างภาพดังนี้คือ  ร่างลวดลายจิตรกรรมที่ต้องการลงบนไม้กระดานด้วนดินสอ  หลังจากนั้นจึงใช้สว่านเจาะ
ในบริเวณช่องไม้  แล้วใช้เลื่อยฉลุไฟฟ้า  (Jig-Saw)  ฉลุให้เป็นลวดลายตามที่เขียนแบบเอาไว้  ขั้นตอนต่อไปคือ
ลงสีรองพื้น  แล้วจึงถึงขั้นตอนร่างภาพครั้งที่สอง  (ภาพเดิม)  ด้วยสีอ่อนเพื่อเตรียมระบายสีในขั้นตอนต่อไป
                3.  ขั้นระบายสีลวดลายจิตรกรรม
                หลังจากที่ร่างภาพลวดลายจิตรกรรมด้วยสีอ่อนสำเร็จแล้ว  ขั้นตอนต่อไปคือการให้สีสันหรือการระบายสี
บนลวดลายจิตรกรรมที่เป็นสีอ่อนนั้น  วิธีการลงแสง-เงาในลวดลายจิตรกรรมบนเรือกอและจะมีการลงสีในลักษณะ
ไล่น้ำหนักของสี  จากอ่อนไปแก่  จะไม่มีการเกลี่ยสีในแต่ละระดับให้กลมกลืนกันแต่จะให้วิธี  ลงสีอ่อนก่อน 
แล้วปล่อยให้สีแห้ง  จึงลงสีเข้มเพื่อเป็นเงาต่อไป  (โดยไม่เกลี่ยสีเข้าหากัน)  ก็จะเกิดน้ำหนักของสีอ่อนแก่
ได้ตามต้องการ

<<< PREVIOUS    NEXT >>>