การจัดให้มีโนราแสดงเพื่อความบันเทิงนั้น มักมีในงานวัดเพื่อหารายได้บำรุงศาสนา งานประเพณีสำคัญตามนักขัตฤกษ์ งานพิธีเฉลิมฉลองต่างๆ ที่ชาวบ้าน วัด รัฐ หรือหน่วยงานราชการจัดขึ้นในโอกาสพิเศษ น้อยครั้งที่แสดงในงานของเอกชนเว้นแต่เอกชนนั้นจะเป็นมีฐานะดี หรือมีบารมีและบริวารมากหรือเป็นการจัดแสดงเพื่อแก้บน และแสดงในพิธี "ลงครู" ของครอบครัวที่มีเทือกเถาเหล่ากอเป็นโนราโดยตรง เพราะเชื่อว่าถ้ารับโนรามารำถวายวิญญาณของบรรพบุรุษที่เป็นโนราจะทำให้ครอบครัวเจริญก้าวหน้า ในทางตรงกันข้ามถ้าไม่กระทำจะให้โทษนานาประการ
ในปัจจุบันมีบ้างที่นักจัดรายการบันเทิงจัดแสดงโนราเพื่อหากำไรจากการเก็บค่าผ่านประตู แต่มักมีมหรสพอย่างอื่นๆ ด้วย
(โนราห์ http://www.tungsong.com/NakhonSri/Cultures&Games_)
ความเชื่อเรื่องครูมโนห์รา การไหว้ครู และการเข้าโรงครู
คำว่าครูมโนห์ราในที่นี้หมายถึง “ครูหมอโนรา” นั่นเอง นับเป็นสิ่งสำคัญมากเพราะผู้ที่จะฝึกหัดรำมโนห์รา หรือเป็นเชื้อสายมโนห์ราเราจะต้องกราบไหว้บูชาทุกปี ถ้าละเลยไม่ปฏิบัติมักเป็นไปต่าง ๆ เช่น เจ็บป่วยรักษาไม่หายจนกว่าจะได้แก้บนโดยเข้าโรงครูครูต้นได้แก่ นางนวลสำลี ขุนศรีศรัทธา เป็นต้น
ส่วนการไหว้ครูและเข้าโรงครู มโนห์ราจะต้องทำพิธีไหว้ครูทุกครั้ง แต่การไหว้ครูที่สำคัญที่สุดซึ่งทำกันทุกปี คือ “การเข้าโรงครู” มักจัดกันในเดือนสี่หรือเดือนหก มักทำกันเป็นพิธีใหญ่ ต้องปลูกโรงพิธีอัญเชิญครู และรำถวาย สำหรับโรงครูมีเครื่องประกอบได้แก่บายศรีต้นกล้วย อาจจะใช้ห้าชั้นหรือเจ็ดชั้น ผ้าคาดเพดาน ผ้าขาวปูที่ครู เครื่องเชี่ยนสองสำรับเสื้อผ้าสองชุด กระจก หวี น้ำมัน อาหารคาวหวานอย่างละหนึ่งสำรับ หม้อน้ำมนต์ มะพร้าวอ่อน เหล้า เครื่องเซ่น เทริด เทียนหน้าศาล ๙ เล่ม เทียนหน้าชื่อโรงครู ๙ เล่ม หัวพราน วางไว้บนหมอน หมาก ๙ คำวางไว้หน้าหัวพราน กลางโรงเหนือศรีษะคาดผ้าเพดาน ใบเตยสามท่อนไว้บนหลังคา
ผู้กระทำพิธีจะต้องนั่งเชิญครู ครูจะมาเข้าทรางหรือไม่ก็ได้ การทำพิธีใช้เวลาสามวันบ้าง ห้าวันบ้าง เจ็ดวันบ้าง ขณะที่เชิญครูดนตรีประโคมทั้งกลางวันกลางคืน หลังจากนั้นลูกศิษย์จะรำถวายครู
การไหว้ครูหรือเชิญครูจะต้องบูชาพระรัตนตรัย เทวดา เสดถัน (๔) เสร็จแล้วจึงกาดโรง (๕) กาดครู (๖) และออกตัว (๗)
________________________________
(๓) สุนันทา โสรัจจ์ โขน ละคร ฟ้อนรำ หน้า ๑๘๐-๑๘๑.
(๔) เสดถัน : เทวดาผู้คุ้มครองแผ่นดิน คือ บริถิว กรุงพาลี
(๕) กาดโรง : ประกาศโรง
(๖) กาดครู : ประกาศครู
(๗) ออกตัว : การออกมานอกฉาก
เอกสารอ้างอิง
ชวน เพชรแก้ว. 2523. ชีวิตไทยปักษ์ใต้ ชุดที่ 3. กรุงเทพฯ : บางกอกสาส์น.
ทะเลสาบสงขลา : มรดกธรรมชาติและวัฒนธรรม. 2543. กรุงเทพฯ : สุขภาพใจ.
ประทุม ชุ่มเพ็งพันธุ์. 2548. ศิลปวัฒนธรรมภาคใต้ : ว่าด้วย ภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์ โบราณคดี ศิลปะ ภาษา วัฒนธรรม ประเพณีพื้นบ้าน ครบเครื่องเรื่องเมืองใต้. กรุงเทพฯ : สุวีริยาสาส์น.
วิเชียร ณ นคร. 2523. นครศรีธรรมราชของเรา. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : บางกอกสาส์น.
โนรา http://www.tungsong.com/NakhonSri/Cultures&Games_Nakhonsri/ ( เข้าถึง 5 กรกฎาคม 2552 )
โนรา http://kanchanapisek.or.th/kp8/nora/dance.html (เข้าถึง 8 กรกฎาคม 2552)
มโนราห์ : ประวัติมโนราห์ http://www.moradokthai.com ( เข้าถึง 8 กรกฎาคม 2552 )
ศูนย์สังคีตศิลป์ ธนาคารกรุงเทพฯ จำกัด. 2529. การละเล่นพื้นบ้านศูนย์สังคีตศิลป์ ( พ.ศ. 2522-2524 ). กรุงเทพฯ : เรือนแก้ว.