พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงตระหนักในคุณค่าของโบราณวัตถุ  ศิลปวัตถุ
และโบราณสถานว่า มีความสำคัญและจำเป็นยิ่งต่อการศึกษาประวัติศาสตร์
โบราณคดีและพัฒนาการของอารยธรรมไทย  มีแนวทางพระราชดำริว่า
 สิ่งต่าง ๆ  ดังกล่าว  เป็นเครื่องแสดงถึงความเจริญรุ่งเรืองของชาติไทย
ที่มีมาแต่อดีตกาล  ทรงเน้นให้เห็นความจำเป็นที่จะต้องรักษาให้คงทนถาวร
 ไม่ควรปล่อยให้สูญหาย  เมื่อคราวเสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิด
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ  เจ้าสามพระยาจังหวัดพระนครศรีอยุธยา
  ขณะประทับบนพระที่นั่ง  บริเวณบึงพระราม  เพื่อเสวยพระสุธารส
 ได้มีพระราชดำรัสที่สร้างความประทับใจให้แก่ผู้ที่เข้าเผ้าฯ  เป็นที่จดจำ
ถ่ายทอดกันมาจนทุกวันนี้  พระราชดำรัสดังกล่าวมีใจความว่า

“การสร้างอาคารสมัยใหม่คงเป็นเกียรติสำหรับผู้สร้างคนเดียว  แต่เรื่องโบราณสถานเป็นเกียรติของชาติ  อิฐเก่า ๆ  แผ่นเดียวมีค่า  ควรช่วยกันรักษาไว้  ถ้าเราขาดสุโขทัย  อยุธยา  และกรุงเทพฯ  แล้วประเทศไทยก็ไม่มีความหมาย...”
                พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงย้ำให้เห็นถึงความสำคัญของการอนุรักษ์โบราณวัตถุ  ศิลปวัตถุ  และโบราณสถาน  ทุกครั้งที่ทรงเสด็จฯ  ไปทรงเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติในจังหวัดต่าง ๆ  ทรงชี้ให้เห็นว่าเนื่องจากหลักฐานที่เป็นเอกสารมีจำกัด  ต้องเป็นหลักฐานทางโบราณคดี  ดังนั้น  จึงสมควรอย่างยิ่งที่จะต้องสงวนรักษาให้คงทนถาวรและพิจารณาศึกษาให้ละเอียดถี่ถ้วน  ดังพระราชดำรัสว่า