ได้มีการพยายามศึกษากำเนิด ยุคสมัย และที่มาของโนรากันมาอย่างละเอียด และ
ได้ข้อสรุปว่า โนราหรือที่แต่เดิมเรียกว่า "ชาตรี" นั้น เป็นการแสดงของทางภาคใต้ที่มีมา
ไม่น้อยกว่า ๔๐๐ ปี นักวิชาการหลายท่านสันนิษฐานว่าอาจจะมีมาตั้งแต่สมัยศรีวิชัย หรือ
ไม่ก็ราวพุทธศตวรรษที่ ๑๙ เป็นอย่างน้อย ศ. ดร.ผาสุข อินทราวุธ อดีตคณบดี คณะโบราณคดี
มหาวิทยาลัยศิลปากร ตั้งข้อสังเกตว่า โนราคงเป็นอารยธรรมของอินเดียใต้ที่แพร่เข้ามาใน
ภาคใต้ของประเทศไทย "ราวพุทธศตวรรษที่ ๑๓-๑๖ ซึ่งเป็นช่วงที่อาณาจักรศรีวิชัยเจริญรุ่งเรือง"
และงานวิจัยของสถาบันทักษิณคดีศึกษา ระบุเพิ่มเติมว่า โนราคงจะเจริญรุ่งเรืองขึ้น
ในดินแดนรอบลุ่มทะเลสาบสงขลา ตั้งแต่สมัยอยุธยาเป็นอย่างน้อย สอดคล้องกับที่อาจารย์
ธรรมนิตย์ นิคมรัตน์ แห่งสถาบันราชภัฏสงขลา ศิษย์เอกของโนราพุ่มเทวา เคยอธิบายให้ฟังว่า
รอบทะเลสาบสงขลาทั้งฝั่งตะวันตกคือพัทลุง และฝั่งตะวันออกคือสงขลา สามารถสืบสาวถึง
พวกโนราได้ตลอด โนราที่มีชื่อเสียงล้วนกระจุกตัวอยู่ตั้งแต่ปากพะยูน เขาไชยสน ลำปำ
ทะเลน้อย ระโนด กระแสสินธุ์ สทิงพระ สิงหนคร หาดใหญ่ สงขลา ควนเนียง เข้มข้น
อยู่รอบทะเลสาบทั้งสิ้น จากนั้นจะค่อยๆ จางลง |