พระพุทธรัตนสถาน : จิตรกรรมฝาผนังตามแนวพระราชดำริ ในรัชกาลที่ ๙

พระพุทธบุษยรัตนจักรพรรดิพิมลมณีมัย

พระพุทธบุษยรัตนจักรพรรดิพิมลมณีมัย
         พระพุทธรัตนสถานตั้งอยู่ในเขตพระราชฐานชั้นกลางของพระบรมมหาราชวัง  เป็นอาคารทรงไทยชั้นเดียว  ประดับด้วยหินอ่อนทั้งหลัง  มีอาคารประกอบ ได้แก่ ศาลาโถง ๒ หลัง เสาประทีป ๔ ต้น
         พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ทรงสร้างพระพุทธรัตนสถานขึ้นเพื่อเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธบุษยรัตนจักรพรรดิพิมลมณีมัย  ซึ่งเป็นพระพุทธรูปศิลปะล้านนา ปางสมาธิ ขนาดหน้าตักกว้าง ๗.๕ นิ้ว  สูงเฉพาะองค์ ๑๒.๕ นิ้ว  สูงจากฐานถึงพระรัศมี ๒๐.๔ นิ้ว  ส่วนฐานรองด้วยดอกบัวทองคำเป็นกลีบ ๓ ชั้น  เกสรประดับด้วยเนาวรัตน์  ฐานแข้งสิงห์ทำด้วยทองคำจำหลักลายประดับพลอยสี  เป็นพระพุทธรูปแก้วผลึกขาว  ที่ช่างเรียกว่า  เพชรน้ำค้างหรือบุษย์น้ำขาว  น้ำใสบริสุทธ์เอกอุ  อัญเชิญมาจากนครจำปาศักดิ์  เมื่อครั้งรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยฯ  เดิมประดิษฐาน ณ พระที่นั่งไพศาลทักษิณ
         พระพุทธรัตนสถานจึงเป็นสถานที่บำเพ็ญพระราชกุศลของฝ่ายในตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๔  เป็นต้นมา  แม้ในสมัยต่อมา  พระมหากษัตริย์จะมิได้ประทับอยู่ในพระบรมมหาราชวังเช่นแต่ก่อน  เมื่อประกอบพระราชพิธีสำคัญในรัชกาล  นอกจากจะทรงปฏิบัติบำเพ็ญ ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดารามแล้ว มิได้เว้นที่จะมากระทำ ณ พระพุทธรัตนสถานตามธรรมเนียม  ดังปรากฏพระราชกรณียกิจในหมายกำหนดการ