กฐินที่กำหนดเป็นพระราชพิธี
                เป็นกฐินที่พระเจ้าแผ่นดินเสด็จพระราชดำเนินไปถวายผ้าพระกฐินด้วยพระองค์เองเป็นประจำ  ณ วัดสำคัญ ๆ ซึ่งทางราชการกำหนดขึ้น  มีหมายกำหนดการเสด็จพระราชดำเนินไว้อย่างเรียบร้อยปัจจุบัน  พระบามสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินไปทรงถวายผ้าพระกฐิน  ณ วัดต่าง ๆ ทั้งในกรุงเทพมหานครและส่วนภูมิภาค  จำนวน  16  วัดในกรุงเทพมหานคร  12  วัด  วัดพระเชตุพนมิมลมังคลาราม  วัดมหาธาตุวราชรังสฤษฎ์  วัดสุทัศน์เทพวราราม  วัดบวรนิเวศวิหาร  วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม  วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม  วัดราชประดิษฐ์สถิตมหาสีมาราม  วัดเทพศิรินทราวาส  วัดราชาธิวาส  วัดมกุฎกษัตริยาราม  วัดอรุณราชวราราม  วัดราชโอรสาราม  ส่วนในภูมิภาคมีที่วัดพระปฐมเจดีย์  จังหวัดนครปฐม  วัดสุวรรณดาราราม  และวัดนิเวศน์ธรรม  ประวัติในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา  และวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ  จังหวัดพิษณุโลก  วัดหลวงทั้งหมดนี้  พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจะเสด็จพระราชดำเนินไปถวายผ้าพระกฐินด้วยพระองค์เองเพียงปีละ  8-9  วัด  เท่านั้น  กฐินที่กำหนดเป็นพระราชพิธีนี้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ  ให้สำนักพระราชวังออกหมายกำหนดการเป็นประจำทุกปี  จึงไม่มีการจองล่วงหน้านอกนั้นทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ  ให้พระบรมวงศานุวงศ์  หรือองคมนตรี  หรือผู้ที่ทรงเห็นสมควรเป็นผู้แทนพระองค์ไปถวาย       (ที่มา :  หนังสือแนวทางการจัดกิจกรรมเกี่ยวกับพระมหากษัตริย์  สนง.  คณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ)                                                                                                                

กฐินต้น
                กฐินต้นเกิดขึ้นเพราะพระเจ้าแผ่นดินพระราชดำเนินไปถวายผ้าพระกฐิน ณ วัดที่มิใช่วัดหลวง  และมิได้เสด็จไปอย่างเป็นทางการ  หรืออย่างเป็นพระราชพิธี  แต่เป็นการบำเพ็ญพระราชกุศลส่วนพระองค์อีกด้วย  พลตรีหม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์  (ม.ร.ว. เฉลิมลาภ  ทวีวงศ์)  ได้เล่าประวัติเรื่องการเกิดขึ้นของกฐินต้นนี้ไว้ว่า
                กฐินส่วนพระองค์นี้  ในสมัยก่อนรัชกาลที่ 5  จะเรียกว่าอย่างไรนั้นยังไม่พบหลักฐาน  มาเรียกกันว่า  กฐินต้น  ในรัชกาลที่ 5  ภายหลังที่ได้มีการเสด็จประพาสหัวเมืองต่าง ๆ  เมื่อ  พ.ศ.  2447  การเสด็จประพาสครั้งนั้น  โปรดให้จัดให้ง่ายกว่าการเสด็จประพาสเพื่อสำราญพระราชอิริยาบถอย่างสามัญคือ  โปรดให้มีท้องตราสั่งหัวเมืองให้จัดทำที่ประทับแรม  ณ ที่ใด ๆ  พอพระราชหฤทัยที่ไหนก็ประทับที่นั่น  บางคราวก็ทรงเรือเล็กหรือเสด็จรถไฟไปโดยมิให้ใครรู้  การเสด็จประพาสครั้งนั้นเรียกว่า  เสด็จประพาสต้น
                เหตุที่เรียกว่าประพาสต้นเพราะว่าเมื่อวันที่  18  กรกฎาคม  2447  เสด็จทรงเรือนมาต  4  แจว  ประพาสในแม่น้ำอ้อมได้ทรงพระกรุณาโปรด ฯ  ซื้อเรือมาต  4  แจวเพิ่มขึ้นอีกหนึ่งลำ  พระราชทานนามเรือลำนั้นว่า  เรือต้น  ในวันนั้นกว่าเสด็จพระราชดำเนินกลับถึงที่ประทับแรมที่เมืองราชบุรีเกือบ  3  ทุ่ม  การประพาสต้น  จึงเป็นมูลเหตุให้เรียกการเสด็จพระราชดำเนินถวายผ้าพระกฐินเป็นการส่วนพระองค์ว่า  พระกฐินต้น  เรียกแบบเรือนไทยที่ทรงสร้างสำหรับประทับอย่างชาวบ้านว่าเรือนต้นกันต่อมา
                การจะไปถวายผ้าพระกฐินต้นที่วัดโดมีหลักเกณฑ์  ดังนี้
                1.  เป็นวัดที่ยังไม่เคยเสด็จพระราชดำเนินถวายพระกฐินมาก่อน
                2.  ประชาชนมีความเลื่อมใสในวัดนั้นมาก
                3.  ประชาชนในท้องถิ่นนั้นไม่ค่อยมีโอกาสได้เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท  เมื่อเสด็จพระราชดำเนินไปจะได้มีโอกาสเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทอย่างใกล้ชิดด้วย

กฐินพระราชทาน
          เป็นกฐินที่พระเจ้าแผ่นดินพระราชทานผ้าของหลวงแก่ผู้กราบบังคมทูลขอหพระราชทานเพื่อไปถวายยังวัดหลวง
นอกจากวัดสำคัญที่ทรงกำหนดไว้ว่า  จะเสด็จพระราชดำเนินด้วยพระองค์เอง  (16  วัด)  เหตุที่เกิดกฐินพระราชทานเพราะว่าปัจจุบันวัดหลวงมีจำนวนมาก  จึงเปิดโอกาสให้กระทรวง  ทบวง  กรมต่าง ๆ  ตลอดจนคณะบุคคลหรือบุคคลใดมีความประสงค์จะรับพระราชทานผ้ากฐินไปถวาย  ณ วัดหลวงใดก็ติดต่อไปยังกรมการศาสนากระทรวงศึกษาธิการตามระเบียบ  ซึ่งเท่ากับเป็นการจองกฐินไว้ก่อนนั่นเอง
และควรถวายหลังวัดแรม  6  ค่ำ  เดือน  11  หรือเมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินทอดกฐิน
วันแรกแล้ว  ( กชพร.2548.กฐิน บุญประเพณี...สืบทอดพุทธศาสนา, 36-37)