ความสำคัญ
ความเชื่อเรื่องแม่ซื้อ เป็นวัฒนธรรมพื้นบ้านอย่างหนึ่ง ซึ่งมีอิทธิพลต่อแนวความคิด และพฤติกรรม
ของชาวบ้านกลุ่มนั้นอย่างลึกซึ้ง เพราะมีการสืบทอดปลูกฝังสืบต่อกันมาหลายชั่วคน

"แม่ซื้อ" ซึ่งเป็นแม่ในความเชื่อของคนสมัยก่อน ซึ่งเชื่อว่าเด็กทุกคนที่เกิดมาจะต้องมีแม่ซื้อ
ประจำวันเกิดคอยดูแล พิทักษ์รักษาไม่ให้เด็กเจ็บไข้ได้ป่วย
เชื่อกันมาแต่โบราณ ในยุคที่การแพทย์ไม่เจริญว่าเด็กทารกทุกคน ถือกำเนิดมาจากผีผู้เสกสรรปั้นแต่ง
ตุ๊กตาแห่งดวงวิญญาณแล้วจับส่งเข้าสู่ครรภ์ผู้หญิง ครั้นเมื่อได้ถือกำเนิดแล้ว ทารกนั้นมีหน้าตา
น่ารักน่าเอ็นดู ผีผู้ปั้น ก็เกิดความเสียดาย ขึ้นมาชิง เอากลับคืนไป ด้วยเหตุนี้คนโบราณจึงได้ทำอุบาย
หลอกผีไปตามความเชื่อ เช่นตั้งชื้อให้น่าเกลียด พูดให้ตรงข้ามกันว่าเด็กนั้นน่าเกลียดน่าชัง(ดังที่ได้ยิน
บ่อยๆ คือเป็นตาซัง เป็นตาขี้เดียดแท้) และจัดให้หญิงชราคนหนึ่ง นำเบี้ย ๓๒ เบี้ย มาเรียกซื้อเด็กจากผี
 เราเรียกหญิงผู้นี้ว่า "แม่ซื้อ"  เพื่อที่ว่า จะได้เป็น ผู้คุ้มครองทารกนี้ ให้รอดปลอดภัย ไปจนเติบใหญ่
เดิมผู้เขียน เคยได้ยินคุณย่าเล่าให้ฟังถึงผีแม่ซื้อ แต่แล้ว ก็เลือนไปเพราะ ขณะนั้นยังเด็กนัก
 จดจำไม่ใคร่ได้ จำได้แต่ว่า แม่ซื้อเป็นผี
หม่อมเจ้าหญิง พูนพิศมัย ดิศกุล ได้กล่าวไว้ในหนังสือประเพณี พิธีไทยว่า "แม่ซื้อ คือคนที่ได้ รับซื้อ
เด็กนั้น มาจากผีแล้ว ภายหลัง เข้าใจปะปน กันไปว่าแม่ซื้อคือผีนี่เอง" จึงเกิดสับสน แต่ต่อมาได้ค้นคว้า
เจอภาพแม่ซื้อ ประจำวันทั้ง ๗ และท้าวเวสสุวัณหน้ามนุษย์ และหน้ายักษ์ ซึ่งคัดลอกมาจาก
ฉบับสมุดข่อย โบราณ ของสมเด็จ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรง ราชานุภาพ ก็เกิดความสนใจ
 ใคร่รู้ ต่อไปอีก จนได้รู้ว่า นอกจากนี้ ยังมีผีรก ที่คอยมา รังควานเด็กทารก อีกด้วย
ผีรก ที่ว่าก็คือรกของทารกนั่นเอง เมื่อมีการตัดสายสะดือสายรกซึ่งนับเป็นส่วนของร่างกายออก
เขาถือว่ามีค่าเท่ากับ ตาย จึงกลายเป็นผีรกต้องเอารกไปฝังเสีย คนโบราณท่านว่า
ทารกที่มีอายุตั้งแต่แรกเกิด จนถึง ๑ เดือน เกิดมีอาการบิดตัวหลังร้อน นอนสะดุ้ง
 เดี๋ยวหัวเราะ เดี๋ยวร้องไห้  แสดงว่าโดนพิษ ผีแม่ซื้อหลอกหลอนหรือไม่ก็ผีรกมารังควาน ผู้เขียน
สงสัยไปตามวิสัยว่า แล้วทำไมผีแม่ซื้อ ไม่ดูแลเด็กมาหลอกเด็กทำไม คนโบราณได้หาทาง
ป้องกันปัญหาไว้  เมื่อทารก คลอดได้ ๓ วัน พอดีกับ การทำพิธีทำขวัญวัน มีการจัด เครื่องบัตรพลี
จัดสุรา ข้าวปลาอาหาร ใส่กระทง อ่านโองการ สารเดชวิธีน้อย เป็นบทร่าย คาถาอัญเชิญ ผีแม่ซื้อ
ให้ มากิน เครื่องสังเวย และอย่ามา หลอกหลอน รังควานเด็ก
เมื่อถึงพิธี ทำขวัญเดือน โกนผมไฟ และทำพิธี นำเด็กลงเปล ก็จะต้อง แขวนยันต์ ตรีนิสิงเห
หรือยันต์ แม่ซื้อประจำ วันเกิด ประทับด้านหลังด้วยยันต์ ท้าวเวสสุวัณหน้ายักษ์หากเป็นเจ้านาย
รูปท้าวเวสสุวัณ จึงใช้หน้ามนุษย์  ซึ่งข้อนี้ ไม่มีเหตุผล กำกับเอาไว้ว่า เหตุใดจึงต้อง ใช้ต่างกันสำหรับ
ภาพยันต์ แม่ซื้อที่จะเขียนลงในผ้าขาวจะต้องเขียนด้วยยางมะเดื่อ และต้องระบายสี ให้ถูกกับ
ลักษณะ รูปร่างหน้าตาตามสีอาภรณ์ ซึ่งจะเป็นสีทอง ทั้งหมด และสีกาย ของแม่ซื้อ ประจำวัน ก็แตกต่างไป

 

       HOME        MAIN       ความหมาย               ความสำคัญ              พิธีกรรม           แม่ซื้อประจำวัน