พิธีโกนจุก

 
         
 
 
 
 
พระคุณเจ้าท่านเจ้าอาวาสวัดปรางค์หลวงขณะประกอบพิธีสงฆ์เตรียมโกนจุก  ที่มา : สมปอง ดวงไสว. 2557, 50.
 
 

๓.พิธีตอนเช้า ตอนเช้าวันรุ่งขึ้น อาบน้ำให้เด็กเรียบร้อยแล้ว แต่งตัวนุ่งขาวห่มขาว จัดแจงแบ่งผมจุกออกเป็น ๓ ปอย
 เอาแหวนนพเกล้าผูกไว้ปอยละ ๑ วง(รวม ๓ วง) โบราณท่านให้เอาใบเงินใบทอง และหญ้าแพรก แซมไว้ที่ผมด้วย
ดังคำขวัญโกนจุกในบท”ลา ๓” พรรณนาไว้ว่า
“ทั้งผู้เฒ่าเผ่าพงษ์แลวงษา ช่วยกันประดับประดากายกุมาร ด้วยเครื่องสรรพอลังการอันอุดม แบ่งกระหมวดมุ่นผม
เป็นสามแหยม ใบเงินใบทองแทรกหญ้าแพรกแซมเข้าทั้งสาม สอดแหวนมรฏบนพรัตน์อร่ามพิรอดรัด นุ่งขาวโขมพัสตร
วิภูษิต อันงามวิจิตรบรรจง แล้วอุ้มเจ้าเข้ามานั่งในมณฑล”(แหวนมรฏบนพรัตน์ หรือมณฑปนพรัตน์ คือ แหวนยอดพพเก้า)
เมื่อพระสงฆ์มาพร้อมแล้ว อุ้มเด็กมานั่งในท่ามกลางปริมณฑล ครั้นได้ฤกษ์อันอุดม โหรลั่นฆ้องชัยขึ้น ๓ ครั้ง โห่ร้องเอา
ชัย๓ ครา พระสงฆ์สวดชะยันโต เหล่าพิณพาทย์ดุริยางค์ก็บรรเลงประสานเสียง เมื่อพระท่านสวดถึงบทว่า
“สีเส ปะฐะวิโปกขะเร...” ผู้เป็นประธานในพิธีก็เริ่มตัดจุกปอยที่ ๑ ออกทันที ส่วนปอบที่ ๒ ที่ ๓ ให้ผู้ใหญ่อื่นๆทยอย
ตัดกันเป็นคนๆไป พราหมณ์ก็เป่าสังข์และดีดไม้บัณเฑาะว์ดับมลทินโทษทั้งปวง ต่อจากนี้จึงให้ช่างโกนผมให้แก่เด็ก
จนเรียบร้อยเกลี้ยงเกลาดี
อนึ่ง ขณะที่จะทำพิธีตอนนี้ ให้เอาด้ายสายสิญจน์ที่พระถือสวดชะยันโตนั้น มาวงล้อมรอบตัวเด็กและผู้ทำพิธีก่อน
 คือให้บุคคลเหล่านั้นอยู่ภายในวงด้ายสายสิญจน์  ระวังอย่าข้ามกรายสายสิญจน์เป็นอันขาด
เมื่อช่างได้โกนผมเด็กเรียบร้อยดีแล้ว จึงนำเด็กไปนั่งยังที่ได้เตรียมไว้สำหรับอาบน้ำมนต์ นิมนต์พระสงฆ์ท่านมา
ประพรมน้ำพระพุทธมนต์ให้แก่เด็ก ต่อจากนั้นบรรดาผู้ใหญ่และวงญาติตลอดทั้งแขกที่มาต่างก็รดน้ำเด็ก และ
ให้ศีลให้พรเพื่อความวัฒนาถาวรอยู่เย็นเป็นสุข ครั้นเสร็จแล้วจึงพาเด็กมานั่งที่หน้าพระสงฆ์ เจ้าภาพถวาย
ภัตตาหาร เมื่อพระฉันแล้วก็ถวายเครื่องไทยธรรม พระท่านอนุโมทนา เป็นอันเสร็จพิธีตอนเช้าเพียงนี้
๔)ทำขวัญจุก
พิธีมงคลโกนจุก นับว่าเป็นอันยุติกันในเมื่อเสร็จพิธีตอนเช้าดังกล่าวแล้ว คนธรรมดาสามัญมักทำกันเพียงแค่นี้
 แต่ถ้าเป็นผู้มีฐานะดีหรือผู้มีเกียรติ ก็จะประกอบพิธีในตอนบ่ายต่ออีก ซึ่งเรียกว่า “ทำขวัญจุก”

 
 
    
 
           
    เครื่องใช้ในการทำพิธี  
 
ความสำคัญและช่วงเวลาที่จัด
กำหนดการการทำพิธี
  พิธีกรรม  
                          HOME                MAIN