นอกจากการทอดจุลกฐินแล้ว ประเพณีการทอดกฐินยังแบ่งออกเป็นประเภท
ต่าง ๆ ได้ดังนี้
กฐินหลวง คือ การที่พระเจ้าแผ่นดินได้ทรงรับเรื่องกฐินนี้ขึ้นเป็นพระราชพิธี
อย่างหนึ่ง ซึ่งทรงบำเพ็ญเป็นการประจำ เมื่อถึงเทศกาลกฐินพระเจ้าแผ่นดินทรงบำเพ็ญ
พระราชกุศลเกี่ยวกับกฐินเป็นเหตุให้เรียกกันว่า กฐินหลวง วัดใดก็ตามไม่ว่าจะเป็น
วัดหลวงหรือวัดราษฎร์หากพระเจ้าแผ่นดินเสด็จพระราชดำเนินไปทรงถวายผ้าพระกฐิน
แล้วเรียกว่ากฐินหลวงทั้งสิ้น มิใช่กำหนดว่าทอดที่วัดหลวงเท่านั้น ต่อมาได้เปลี่ยนไป
ตามภาวการณ์เป็นเหตุให้มีการแบ่งแยกกฐินหลวงออกเป็นประเภทต่าง ๆ คือ
กฐินที่กำหนดเป็นพระราชพิธี พระเจ้าแผ่นดินเสด็จพระราชดำเนินไปถวายผ้า
พระกฐินด้วยพระองค์เองเป็นประจำ ณ วัดสำคัญ ๆ ที่ทางราชการกำหนดขึ้น ทั้งใน
กรุงเทพมหานครและส่วนภูมิภาค มีหมายกำหนดการเสด็จพระราชดำเนินไว้
อย่างเรียบร้อย
กฐินต้น เกิดขึ้นเพราะพระเจ้าแผ่นดินเสด็จพระราชดำเนินไปถวายผ้าพระกฐิน
ณ วัดที่ไม่ใช่วัดหลวง ส่วนมากจะเป็นวัดในต่างจังหวัดและเสด็จฯ อย่างไม่เป็นทางการ
เป็นการบำเพ็ญพระราชกุศลส่วนพระองค์
กฐินพระราชทาน เป็นกฐินที่พระเจ้าแผ่นดินพระราชทานผ้าของหลวงแก่ผู้ที่
กราบบังคมทูลขอพระราชทานเพื่อไปถวายยังวัดหลวง นอกจากวัดสำคัญที่ทรงกำหนด
ไว้ว่าจะเสด็จพระราชดำเนิน ด้วยพระองค์เอง เหตุที่เกิดกฐินพระราชทานเนื่องจาก
ปัจจุบันวัดหลวงมีจำนวนมาก จึงเปิดโอกาสให้กระทรวง ทบวง กรมต่าง ๆ
ตลอดจนคณะบุคคลหรือบุคคลที่สมควรรับพระราชทานผ้ากฐินไปถวายได้และผู้ที่
รับพระราชทานจะเพิ่มไทยธรรมเป็นส่วนตนโดยเสด็จพระราชกุศลด้วยตามกำลัง
ศรัทธาก็ได้
กฐินราษฎร์ เป็นกฐินที่ประชาชน ผู้มีศรัทธานำผ้ากฐินของตนไปทอด
ณ วัดต่าง ๆ และจะมีชื่อเรียกแตกต่างกันไปตามลักษณะของวิธีการทอด คือ
กฐิน เป็นการทอดกฐินของผู้มีศรัทธาเป็นการเฉพาะจะทอด ณ วันใดก็ได้
โดยนำผ้ากฐิน เป็นผ้าผืนเดียวหรือหลายผืนก็ได้เป็นผ้าขาวที่ยังมิได้ตัดออกเป็นชิ้นๆ
พอที่จะประกอบเข้าเป็นจีวรเมื่อทำเสร็จแล้วจะยังไม่ได้ย้อมหรือย้อมแล้วก็ได้ จัดอย่าง
ใดอย่างหนึ่งเป็นองค์กฐิน
กฐินสามัคคี เป็นกฐินที่มีเจ้าภาพร่วมหลายคนใครบริจาคมากน้อยเท่าใด
แล้วแต่ศรัทธา เพื่อไม่ให้การจัดงานยุ่งยากมักมีการจัดตั้งคณะทำงานขึ้น แล้วมี
หนังสือบอกบุญไปยังผู้อื่น เมื่อได้ปัจจัยมาเท่าใดก็นำมาจัดผ้าอันเป็นองค์กฐิน
เมื่อปัจจัยเหลือก็ถวายวัดเพื่อวัดจะได้นำไปใช้จ่ายในการก่อสร้างศาสนสถาน
การบูรณปฏิสังขรณ์โบสถ์ เจดีย์ กุฏิ เป็นต้น กฐินสามัคคีนี้ ส่วนมากมักนำไปทอด
ยังวัดที่กำลังมีการก่อสร้าง หรือกำลังบูรณปฏิสังขรณ์ เพื่อเป็นการสมทบทุนให้สิ่ง
อันพึงประสงค์ของวัดสำเร็จไปโดยเร็ว
กฐินตกค้าง เนื่องจากอาจมีวัดตกค้างไม่มีใครทอดจึงมักมีผู้ศรัทธาไปสืบเสาะ
หาวัดเพื่อทอดกฐิน กฐินประเภทนี้จะไม่มีการจองวัดไว้ล่วงหน้าและอาจทอดหลาย
วัดก็ได้ ตลอดจนสามารถนำของไทยธรรมที่เหลือทำเป็นการบุญอีกชนิดหนึ่งที่เรียกว่า
ผ้าป่าแถมกฐิน
|